Πώς γίνεται η Κατανομή των 650 εδρών της Μεγάλης Βρετανίας και πώς των 630 της Γερμανίας – Οι Γερμανοί ψηφοφόροι για τους 300+ βουλευτές που εκλέγονται βάσει Κομματικού Ψηφοδελτίου, δεν επιλέγουν καν υποψήφιους αλλά μόνο Κόμμα – Το Κόμμα ιεραρχεί την Λίστα των Υποψηφίων και βάσει αυτής δίδονται οι έδρες στους Βουλευτές – Το απλούστερο εκλογικό σύστημα κατανομής εδρών είναι στην Μεγάλη Βρετανία, όπου όλες οι έδρες αντιστοιχούν σε ίσο αριθμό εκλογικών περιφερειών και όποιος λάβει τις περισσότερες ψήφους στην κάθε περιφέρεια λαμβάνει την αντίστοιχη έδρα. 

ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
Εξ’ αφορμής των συζητήσεων περί αλλαγής του Εκλογικού Μέτρου, σήμερα παρουσιάζουμε το τι ισχύει σε δυο χώρες της ΕΕ ως προς τις Βουλευτικές Εκλογές και την κατανομή εδρών στα δικά τους Κοινοβούλιο.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η κάθε χώρα εφαρμόζει το δικό της σύστημα Κατανομή Εδρών, αυτό που πιστεύει και θεωρεί ως πιο δίκαιο και κυρίως πιο αντιπροσωπευτικό.

Ο λόγος που επιλέχθηκαν οι δυο συγκεκριμένες χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο και Γερμανία, είναι διότι οι δυο χρησιμοποιούν εντελώς διαφορετικά συστήματα, τα οποία κρίνεται ως σκόπιμο να αναφερθούν και να επεξηγηθούν για να αποτελέσουν σημεία προς προβληματισμό ως προς το εκλογικό σύστημα της Κύπρου.

Επί τούτου, θα πρέπει παράλληλα να σημειωθεί ότι στην Κύπρο χρησιμοποιείται ένα Μεικτό Σύστημα Κατανομής Εδρών, το οποίο δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως αμιγώς σύστημα «Απλής Αναλογικής».

Διότι, ενώ η 1η Κατανομή Εδρών γίνεται με βάση την Απλή Αναλογική ανά Εκλογική Περιφέρεια (στην Κύπρο έχουμε 6, αντίστοιχες δηλαδή των Επαρχιών) και συνεπώς η κάθε Εκλογική Περιφέρεια έχει το δικό της Μέτρο, η 2η Κατανομή Εδρών γίνεται βάσει των ψήφων σε Παγκύπριο Επίπεδο όπου λειτουργεί το Μέτρο του 1,8% (και για το οποίο συζητείται η αλλαγή του σε μεγαλύτερο ποσοστό).

Εν ολίγοις, στην Κύπρο κατά την 2η και 3η Κατανομή (το Μέτρο για συμμετοχή στην 3η Κατανομή είναι τώρα στο 3,6%) ένας βουλευτής εκλέγεται με τους ψήφους των ψηφοφόρων των άλλων πέντε Επαρχιών της Κύπρου (ΑΝΑΛΥΣΗ: Πώς γίνεται η κατανομή εδρών στην Κύπρο)

Τι γίνεται όμως σε άλλες χώρες;

Μεγάλη Βρετανία
Ας δούμε πρώτα τι γίνεται στην Μεγάλη Βρετανία, όπου το Σύστημα εκεί Κατανομής Εδρών είναι πολύ απλό.

Η Βουλή στην Μεγάλη Βρετανία αποτελείται από 650 έδρες. Οι Βρετανοί λοιπόν χώρισαν την επικράτεια της Μ. Βρετανίας σε 650 μονοεδρικές Εκλογικές Περιφέρειες.

Συνεπώς στις Βουλευτικές Εκλογές, όποιο κόμμα ή ανεξάρτητος υποψήφιος λάβει τις περισσότερες ψήφους ανά εκλογική Περιφέρεια κερδίζει την έδρα της εν λόγω Περιφέρειας.

Απλό σύστημα, το οποίο εμφανίζει και τις παραδοξότητές του αλλά θεωρείται ότι είναι «δίκαιο» και «αντιπροσωπευτικό». Και όταν λέμε παραδοξότητες, εννοούμε το εξής:

Για παράδειγμα οι Πράσινοι στις εκλογές του 2015 ενώ έλαβαν ποσοστά στην Επικράτεια (δηλαδή και στις 650 Εκλογικές Περιφέρειες της Μ.Βρετανίας) 3,8%, έλαβαν μόνο μια έδρα στο Κοινοβούλιο ενώ το κόμμα «P.Cymru» που έλαβε στην Επικράτεια ποσοστό 0,6% έλαβε 3 έδρες.

Γιατί; Διότι ακριβώς στην Μ. Βρετανία ρόλο για έδρες στο Κοινοβούλιο παίζουν τα ποσοστά σε κάθε εκλογική περιφέρεια και όχι το σύνολο των ψήφων που ενδεχομένως να συγκεντρώνεις Παν-Βρετανικά.

Το «P.Cymru» για παράδειγμα έλαβε το υψηλότερο ποσοστό των ψήφων σε 3 Εκλογικές Περιφέρειες και εξού έλαβε και 3 Έδρες. Οι Πράσινοι έλαβαν μεν Παν-Βρετανικά 7 φορές περισσότερους ψήφους από το  «P.Cymru» αλλά ήρθαν πρώτοι σε ψήφους/ποσοστά μόνο σε μία Εκλογική Περιφέρεια και άρα έλαβαν μόνο μία Έδρα.

Τι γίνεται στην Γερμανία; 
Στην Γερμανία η Κατανομή Εδρών γίνεται με ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα, το οποίο αποτελείται από δυο διαδικασίας εκλογής Βουλευτών οι οποίες διεξάγονται παράλληλα.

Δηλαδή. Η Γερμανία διαχώρισε την επικράτεια σε 299 Μονοεδρικές Εκλογικές Περιφέρειες. Επίσης είναι γνωστό ότι το Ομοσπονδιακό Κράτος της Γερμανίας αποτελείται από 16 Κρατίδια.

Συνεπώς οι Ψηφοφόροι καλούνται να ψηφίσουν σε δυο ψηφοδέλτια. Στο Πρώτο ψηφίζουν Βουλευτή της εκλογικής τους Περιφέρειας και στο Δεύτερο Ψηφοδέλτιο ψηφίζουν Βουλευτές από Κομματικό Ψηφοδέλτιο, το οποίο όμως σχηματίζεται βάσει Κρατιδίου και όχι Εκλογικής Περιφέρειας.

Δηλαδή, στην Γερμανία έχουμε 299 ψηφοδέλτια (για τις 299 Εκλογικές Περιφέρειες) και 16 Κομματικά Ψηφοδέλτια για τα 16 Κρατίδια.

Αυτό που καθορίζει τη δύναμη και τα ποσοστά των Κομμάτων είναι το Κομματικό Ψηφοδέλτιο και αυτό έχει σημασία διότι συμμετοχή στο Γερμανικό Κοινοβούλιο δικαιούται να έχει ένα κόμμα ΜΟΝΟ εάν έλαβε τουλάχιστον 5% Παν-Γερμανικά ή εάν κατάφερε να εκλέξει 3 Βουλευτές σε 3 Εκλογικές Περιφέρειες (είπαμε είναι Μονοεδρικές άρα συνεπάγεται ότι το εν λόγω κόμμα ήρθε πρώτο σε ποσοστά σε τουλάχιστον 3 Εκλογικές Περιφέρειες).

Δεν θα υπεισέλθουμε στις λεπτομέρειες κατανομής εδρών στην Γερμανία λόγω της πολυπλοκότητας του Συστήματος ωστόσο αυτό που πρέπει να ληφθεί υπόψη για το Σύστημα Εκλογής των Αντιπροσώπων της Γερμανικής Βουλής μπορεί να συνοψιστεί σε τέσσερα σημεία:

Α/ Για είσοδο στην Γερμανική Βουλή υπάρχει Μέτρο, το οποίο καθορίζεται στο 5% Παν-Γερμανικά ή με νίκη σε τρεις εκλογικές Περιφέρειες.

Β/ Η Γερμανική Βουλή δεν έχει συγκεκριμένο αριθμό εδρών αλλά αυτές αυξομειώνονται αναλόγως των αποτελεσμάτων κάθε αναμέτρησης (κυμαίνονται γύρω στις 600 έδρες. Στις εκλογές του 2013 για παράδειγμα οι έδρες καθορίστηκαν στις 630).

Γ/ Οι Γερμανοί ψηφοφόροι ψηφίζουν σε ένα ψηφοδέλτιο τον Εκπρόσωπο τους στην εκλογική τους Περιφέρεια (με οριζόντια ψηφοφορία δηλαδή) και ψηφίζουν σε ένα δεύτερο ψηφοδέλτιο την Κομματική Λίστα που θέλουν (οι οποίες καταρτούνται βάσει Κρατιδίου και όχι εκλογικής Περιφέρειας).

Δ/ Η Κομματική Λίστα είναι «κλειστού τύπου», δηλαδή οι ψηφοφόροι δεν επιλέγουν Βουλευτές από την Λίστα του Κόμματος αλλά μόνο Κόμμα και οι Βουλευτές εκλέγονται βάσει της ιεράρχησης της Βουλευτικής Λίστας που κάνει το κόμμα εκ των προτέρων.

Συμπεράσματα:
1/ Διαφορετικά Συστήματα. Από χώρα σε χώρα το εκλογικό σύστημα διαφέρει, αλλά σε όλες (τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο) το σύστημα που χρησιμοποιείται έχει μερικά κοινά στοιχεία, όπως για παράδειγμα τις Εκλογικές Περιφέρειες. Επίσης σε καμία χώρα δεν υπάρχει χαμηλότερο Μέτρο από αυτό της Κύπρου (το 1,8% δηλαδή) και σε όσες χώρες ΔΕΝ υπάρχει μέτρο, χρησιμοποιείται το σύστημα των Μονοεδρικών Περιφερειών, όπου ο πρώτος λαμβάνει την έδρα.

2/ Απλούστερο Σύστημα. Εντοπίζεται ότι το απλούστερο σύστημα είναι οι Μονοεδρικές Εκλογικές Περιφέρειες και οι οποίες είναι σαφώς περισσότερες από τις Περιφέρειες που υπάρχουν στην Διοικητική δομή (δηλαδή περισσότερες από τους Δήμους, Επαρχίες, Νομούς κτλ). Δηλαδή όχι όπως στην Κύπρο όπου οι εκλογικές περιφέρειες είναι όσες και οι Επαρχίες. Εξυπακούεται λοιπόν πως σε αυτά τα Συστήματα οι Εκλογικές Περιφέρειες είναι όσες και οι έδρες στην Βουλή.

3/ 56 Μονοεδρικές Εκλογικές Περιφέρειες. Εάν για παράδειγμα θα θέλαμε στην Κύπρο να έχουμε Μονοεδρικές Εκλογικές Περιφέρειες αυτές θα έπρεπε να ήταν 56 και οι οποίες θα καθορίζονταν βάσει του Πληθυσμού. Συνεπώς εάν για χάριν συζήτησης θεωρήσουμε ότι ο πληθυσμός της Κύπρου είναι στις 800,000 τότε οι εκλογικές περιφέρειες θα διαχωρίζονταν κατά τρόπο ώστε να αντιστοιχούσαν σε κάθε μία 14,000 περίπου κάτοικοι. Εάν δε, κάνουμε τον υπολογισμό μας βάσει των ατόμων με δικαίωμα ψήφου και θεωρήσουμε ότι αυτά είναι στις 550,000 τότε ο διαχωρισμός των 56 Περιφερειών θα γινόταν ώστε σε κάθε μια να αντιστοιχούσαν περίπου 9,800 ψηφοφόροι. Εαν είχαμε το Σύστημα της Βρετανίας, τότε όποιο κόμμα λάμβανε τις περισσότερες ψήφους σε κάθε εκλογική περιφέρεια θα κέρδιζε την έδρα της εν λόγω Περιφέρειας.

4/ Η Οριζόντια Ψηφοφορία είναι επίσης μια πολύ διαδεδομένη μέθοδος εκλογής αντιπροσώπων στην Βουλή. Αυτή συνήθως αφορά έως και το 50% του συνόλου των εδρών ενός Κοινοβουλίου. Όμως την ίδια ώρα δεν πρέπει να θεωρείται ότι αποτελεί και πανάκια διότι ακριβώς σε πρακτικό επίπεδο, όπως διαφαίνεται και μέσα από στοιχεία στις χώρες όπου εφαρμόζεται, δεν αλλάζει και πολύ τις επιλογές του εκλογικού σώματος. Εν ολίγοις, για παράδειγμα ένας ψηφοφόρος του ΔΗΚΟ μετά δυσκολίας θα επιλέξει ένα υποψήφιο στην οριζόντια ψηφοφορία, ο οποίος πρόσκειται σε άλλο κόμμα.

5/ Κλειστού Τύπου Ψηφοδέλτια. Αρκετές χώρες χρησιμοποιούν αυτή την μέθοδο. Όπου δηλαδή οι ψηφοφόροι δεν επιλέγουν πρόσωπα από κομματική λίστα, αλλά κόμμα. Αυτή η μεθοδολογία ισχυροποιεί τα Κόμματα με αποτέλεσμα η εκάστοτε ηγεσία του κάθε κόμματος να μπορεί να επιλέγει εν πολλοίς και ποιοι θα αντιπροσωπεύουν το Κόμμα στην Βουλή. Αυτό λειτουργεί σε μεγάλο βαθμό ανασταλτικά ως προς την δημιουργία «αλαλούμ» και «αντιφατικών θέσεων» εντός του ίδιου του κόμματος και συνεπώς το Κόμμα μπορεί να επικεντρωθεί στην παραγωγή της πολιτικής, την οποία εξαγγέλλει και υπηρετεί.