ΓΡΑΦΕΙ Ο
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ
Twitter: @tsangarisp
Παρά το ότι το πλαίσιο της «ΔΔΟ» καταγράφεται και περιγράφεται σε διάφορα ψηφίσματα του Σ.Α. του ΟΗΕ, παρά το ότι υπήρξαν τρεις υπογεγραμμένες συμφωνίες μεταξύ των δυο κοινοτήτων (Συμφωνίες Υψηλού Επιπέδου 1977 & 1979 και 8η Ιουλίου 2006), οι ασάφειες είναι τέτοιες που επιτρέπουν στην κάθε πλευρά (ε/κ και τ/κ) να ερμηνεύει την ΔΔΟ με τον δικό της τρόπο. 

Η πεμπτουσία του ΟΛΟΥ ζητήματος της λύσης έγκειται στις εξής δυο εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις των δυο πλευρών:

• Η ε/κ πλευρά ερμηνεύει την ΔΔΟ, ως μια «ομοσπονδία», όπου δηλαδή η εξουσία εκπηγάζει από ΕΝΑ λαό προς ΜΙΑ κεντρική κυβέρνηση, η οποία με τη σειρά της διοχετεύει αρμοδιότητες και εξουσίες προς τα κρατίδια – στην προκειμένη δυο (στην Γερμανία προς 16 κρατίδια, στις ΗΠΑ προς 50 Πολιτείες κτλ) 
   
• Η τ/κ πλευρά ερμηνεύει την ΔΔΟ ως μια άλλου τύπου, δήθεν ομοσπονδία, όπου η εξουσία εκπηγάζει από «ΔΥΟ λαούς» προς «ΔΥΟ κράτη», τα οποία «δυο κράτη» διοχετεύουν εξουσία στην Κεντρική Κυβέρνηση. Αυτή όμως η προσέγγιση της Τ/κ πλευράς δεν είναι ομοσπονδία αλλά συνομοσπονδία. Συνομοσπονδία διατυπωμένη με άλλα λόγια. 

Δεν θα κάνουμε ανάλυση το τι είναι η Ομοσπονδία (ίσως να πάμε πίσω στο 1788 για να δούμε πως αντιμετωπίζεται το θέμα ομοσπονδία στο «The Federalist»;- Alexander Hamilton, James Madison & John Jay) και το τι η Συνομοσπονδία πέραν της αναφοράς της ουσιαστικότερης διαφοράς των δυο, την οποία αναφέραμε και πιο πάνω, αλλά συνοψίζοντας, αυτή είναι: 

Στην Συνομοσπονδία τα Κράτη μέλη της, έχουν κρατική οντότητα, διατηρούν την κυριαρχία και την ανεξαρτησία τους αλλά συνεργάζονται (δεν είναι τυχαίες οι συνεχείς αναφορές Άγκυρας και Τ/κ πλευράς περί ‘συνεταιρισμού’) για να δημιουργήσουν την Κεντρική Κυβέρνηση, στην οποία αυτά τα κράτη παρέχουν εξουσίες και αρμοδιότητες. 
Στην Ομοσπονδία, το Κεντρικό Κράτος παρέχει εξουσίες και αρμοδιότητες στα κρατίδια χωρίς αυτά να έχουν κρατική κυριαρχία και ανεξαρτησία και ούτε έχουν κρατική οντότητα. 

Όμως ας μην αναλωνόμαστε σε διάφορες -και για κάποιους- θεωρητικές προσεγγίσεις. Ας δούμε συγκεκριμένα πράματα. 

Δεν θα γυρίσουμε πίσω στον μ. Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος μαζί με τις «6 πραγματικότητες» που θεωρούσε ότι θα έπρεπε να αναγνωριστούν και από τις δυο πλευρές ώστε να υπάρξει λύση, έκανε πάντοτε και λόγο για λύση συνομοσπονδίας, η οποία θα μετεξελισσόταν με την πάροδο του χρόνου σε ομοσπονδία ‘εάν τα πηγαίναμε καλά’. 

Ούτε στον Ντερβίς Έρογλου, θα πάμε. 

Θα πάμε όμως στον τελευταίο τουρκοκύπριο ηγέτη, τον Μουσταφά Ακκιντζί, ο οποίος θεωρείτο (ή λέτε ακόμη να θεωρείται;) και πιο «συνετός» ακόμη και από τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. 

Θα παραθέσω μόνο μια από τις πολλές αναφορές που έγιναν επί Μουσταφά Ακκιντζί, που καταδεικνύουν ότι οι Τ/κ όταν μιλούν για ΔΔΟ εννοούν ουσιαστικά Συνομοσπονδία. Και αν και υπάρχουν πολλές αναφορές, επιλέγω μια, η οποία διατυπώθηκε και γραπτώς, και η οποία είναι ενδεικτική.  

Την 3η Φεβρουαρίου 2016 λοιπόν, η «προεδρία» της «τδβκ» εξέδωσε μια ανακοίνωση. Έγραφε: 

«Η δημιουργία του νέου κράτους είναι ένα ζήτημα, το οποίο συζητείται ανέκαθεν, εδώ και χρόνια». 

Σημείο 1: Λέει για «νέο κράτος»; Μα ποιο νέο κράτος; 

Και συνέχιζε η ανακοίνωση: 
«Μέχρι σήμερα δεν έχει σημειωθεί πρόοδος σε αυτό το ζήτημα» (σ.σ. για το νέο κράτος). 

Σημείο 2: Και ούτε θα σημειωθεί. Για την ε/κ πλευρά είναι αδιαπραγμάτευτη η συνέχιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και συνεπώς δεν τίθεται θέμα δημιουργίας νέους κράτους.  

Και συνεχίζει η ανακοίνωση:
«Εφόσον οι δυο πλευρές δεν αναγνωρίζουν η μια την άλλη και δεν διαπραγματευόμαστε την δημιουργία μιας συνομοσπονδίας με βάση την συνεργασία δυο κυρίαρχων κρατών, προφανώς θα δημιουργήσουμε μια Ενωμένη Ομόσπονδη Κύπρος με δυο ιδρυτικά κράτη (iki Kurucu Devletli Birleşik Federal Kıbrıs)». 

Σημείο 3: ΠΑΡΑΔΟΧΗ ότι η τ/κ πλευρά θα προτιμούσε λύση Συνομοσπονδίας και την ίδια ώρα σημειώνει από την μια ότι δεν μπορούμε να διαπραγματευτούμε Συνομοσπονδία αλλά από την άλλη λέει το ίδιο πράμα με άλλα λόγια: «με δυο ιδρυτικά κράτη». Όμως, δυο «ιδρυτικά κράτη» δεν ιδρύουν Ομοσπονδία. Ιδρύουν Συνομοσπονδία. Όμως ας θεωρήσουμε ότι η ερμηνεία της παραγράφου είναι υπερβολική και ότι δεν συνάγεται κάτι τέτοιο. Οπόταν ας δούμε τι λέει η ανακοίνωση παρακάτω: 

«…με τη λύση οδηγούμαστε στην ‘ανασυγκρότηση’ της ‘ΤΔΒΚ’. Με άλλα λόγια, μετεξελίσσεται σε ιδρυτικό κράτος (kurucu devlet)». 

Σημείο 4: Μα ποια ΤΔΒΚ; Η ‘τδβκ’ μετά από λύση Ομοσπονδίας απλούστατα ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΧΕΙ. Μπορεί το κρατίδιο να ονομάζεται «βόρεια Κύπρος», μπορεί να ονομάζεται «Κερύνεια», μπορεί να ονομάζεται οτιδήποτε αλλά μετά βεβαιότητας σε μια λύση Ομοσπονδίας  η ‘Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου’ δεν υφίσταται. Δεν υπάρχει. Διαλύεται αυτόματα. Τέλος. Προχωρά όμως η ανακοίνωση και λέει:

«Με τον ίδιο τρόπο, η Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία αυτή την στιγμή ελέγχεται από τους Ελληνοκύπριους μετεξελίσσεται σε ένα ‘ιδρυτικό κράτος’. Αυτά τα δύο ‘ιδρυτικά κράτη’ ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία ενός ομόσπονδου συνεταιρισμού. Η Κύπρος χρειάζεται αυτή τη λύση».

Σημείο 5: Και η Κυπριακή Δημοκρατία μετεξελίσσεται και αυτή σε ιδρυτικό κράτος; Και μετά; Μας λέει ο Μουσταφά Ακκιντζί τι θα γίνει μετά. Μας το λέει καθαρά και ξάστερα: «Αυτά τα δύο ‘ιδρυτικά κράτη’ ενώνουν τις δυνάμεις τους για τη δημιουργία ενός ομόσπονδου συνεταιρισμού». 

Μα στις Ομοσπονδίες δεν ενώνουν δυνάμεις δυο ‘ιδρυτικά κράτη’ για να κάνουν «ομόσπονδο συνεταιρισμό». Αυτό που περιγράφει, είναι Συνομοσπονδία και όχι Ομοσπονδία. 

Ακόμη όμως και στην περίπτωση που υπάρχουν όντως «δυο κράτη» και θέλουν να κάνουν Ομοσπονδία, με την δημιουργία της Ομοσπονδίας τα δυο αυτά κράτη, διαλύονται. Δεν υπάρχουν. Δεν υφίστανται στην Ομοσπονδία ως κράτη. Υφίστανται ως Πολιτείες, ως Κρατίδια, ως Καντόνια. Όχι ως Κράτη. Δεν έχουν καμία κρατική οντότητα. Όλες οι εξουσίες και αρμοδιότητές τούς παραχωρούνται από το Κράτος, που είναι ΕΝΑ, και εκπροσωπείται από την Κεντρική Κυβέρνηση. Όχι το αντίστροφο. Το γράψαμε και πιο πάνω. Το αντίστροφο είναι Συνομοσπονδία και όχι Ομοσπονδία. 

Όμως ακόμη και να το προεκτείνω, διότι κάποιοι μπορεί να ισχυριστούν ότι ο Ακκιντζί δεν μίλησε για «ιδρυτικά κράτη» αλλά για «συνιστώντες πολιτείες» (που δεν είναι έτσι, αλλά χάριν συζήτησης ας δεχτούμε ότι μίλησε για συνιστώντες πολιτείες), και πάλι το ίδιο είναι: 

Δυο «συνιστώντες πολιτείες» δεν μπορούν να «ιδρύσουν Συνεταιρισμό Ομοσπονδίας». Είναι ο λαός που δίδει την εξουσία μετατροπής του συστήματος σε Ομόσπονδο, και είναι η Ομόσπονδη Κυβέρνηση που παραχωρεί εξουσίες και αρμοδιότητες στις έστω «συνιστώντες» πολιτείες. Και όχι αντίστροφα. Αντίστροφα, έχουμε συγκεκαλυμένη, αν όχι ξεκάθαρη, Συνομοσπονδία. 

Εν κατακλείδι, είναι ξεκάθαρο ότι η τ/κ πλευρά ουδέποτε εννοούσε την ΔΔΟ ως Ομοσπονδία. Ουδέποτε την αποδέχτηκε ως τέτοια. Ουδέποτε επιχειρηματολόγησε υπέρ μιας φυσιολογικής Ομοσπονδίας. 

Και είναι καιρός να δούμε και να αντιμετωπίσουμε τις πραγματικότητες. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις και θέσεις της τ/κ πλευράς, λύση ΔΔΟ που στην ουσία συνιστά Συνομοσπονδία, δεν μπορεί να επιτευχθεί… 
(Δημοσιεύτηκε στην Brief.com.cy – 4/11/18)