Οι ΗΠΑ στο παιχνίδι, η Άγκυρα πιέζει για «οικόπεδα», η Ελλάδα υπό παράλυση και το Ισραήλ το σκέφτεται

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ
Ασφυκτικό κλοιό, ο οποίος μπορεί να εξελιχθεί και σε θετική κατάληξη για τη Λευκωσία, σχηματίζουν οι γεωπολιτικές εξελίξεις σε σχέση με τις ενεργειακές πηγές στην κυπριακή ΑΟΖ με όλους τους παίκτες να επιδεικνύουν επί του παρόντος την πρόθεση να εμπλακούν σε μια νέα παρτίδα, η οποία ενδεχομένως να είναι και καθοριστική ως προς το κατά πόσο θα δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν στην Κυπριακή Δημοκρατία να προχωρήσει όπως σχεδιάζει στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου.

Πέραν από τους εκ των πραγμάτων επηρεαζόμενους παρονομαστές, Λευκωσία, Αθήνα, Άγκυρα και Τελ Αβίβ, στο παιχνίδι μπαίνουν Λονδίνο και Ουάσινγκτον, με την τελευταία να εμφανίζεται έτοιμη να «μοιράσει» παιχνίδι στο μέγα κεφάλαιο που ονομάζεται «ενεργειακές πηγές» της περιοχής και με το Λονδίνο να τηρεί επί του παρόντος στάση αναμονής.

Ολοένα και πιο δύσκολη φαντάζει για τη Λευκωσία η εκμετάλλευση του φυσικού αερίου χωρίς λύση

Τα δε διπλωματικά μηνύματα που φεύγουν από Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ φανερώνουν πως οι δύο δυνάμεις ευνοούν τη διασύνδεση της οριστικής επίλυσης διαχείρισης των «ενεργειακών θεμάτων» ευρύτερα με την έναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού και κατ’ επέκταση την επίτευξη μιας πλήρης σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Μια θέση, η οποία κακώς ερμηνεύεται αρνητικά, αφού το θετικό μήνυμα είναι πως οι μεγάλες δυνάμεις επιθυμούν μέσα στη νέα κατάσταση πραγμάτων της περιοχής να συμπεριληφθεί και η Κύπρος διά της συμμετοχής της, μια εξέλιξη που ενδεχομένως για πρώτη φορά κατά την τελευταία 30ετία να θεωρείται ότι υπάρχουν εκείνες οι προϋποθέσεις για επιτυχή κατάληξη.

Ωστόσο, επί του πρακτέου τα εμπόδια για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι αρκετά, εάν η κατάσταση παραμείνει ως έχει, χωρίς δηλαδή την απαιτούμενη δυναμική για πλήρη σταθεροποίηση της περιοχής, με τη λύση του Κυπριακού να παραμένει ένα σημαντικό κομμάτι στο όλο πάζλ.

5 και όχι 2 τα οικόπεδα
Όπως ήταν ήδη γνωστό η Άγκυρα με διάφορους τρόπους προσπαθεί να παρεμποδίσει τη διαδικασία εκμετάλλευσης των οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ. Καθόλου τυχαίο δεν είναι άλλωστε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση απέφυγε μέχρι σήμερα να προχωρήσει σε αδειοδότηση των οικοπέδων, για τα οποία η Τουρκία είχε απειλήσει ευθέως και θεωρεί ότι εμπίπτουν και στη δική της ΑΟΖ. Αυτά είναι τα οικόπεδα υπ’ αριθμό «1», «4», «5», «6» και «7».

Μάλιστα, πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η κυβέρνηση έγινε δέκτης «διπλωματικού μηνύματος» από πλευράς ΗΠΑ για τα οικόπεδα «5» και «6» να μην προχωρήσει σε αδειοδότησή τους, μιας και ο δεύτερος κύκλος αδειοδοτήσεων λήγει τέλη Μαΐου. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, για τα οικόπεδα αυτά υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από την ιταλική εταιρεία «ΕΝΙ».

Η ιταλική ΕΝΙ ενδιαφέρεται για τα δύο οικόπεδα «5» και «6», τα οποία είναι «κόκκινο πανί» για την Τουρκία

Η εν λόγω εταιρεία, αφού εξασφάλισε άδεια για άλλα δύο οικόπεδα στην κυπριακή ΑΟΖ («2» και «3» ως κοινοπραξία ΕΝΙ -80%- και Kogas -20%-) «εκδιώχθηκε» από την Τουρκία διά στόματος μάλιστα του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, Τανέρ Γιλντίζ, ο οποίος τέλη Μαρτίου δήλωσε: «Λάβαμε την απόφαση να μη συνεργασθούμε με την εταιρεία ENI, διακόπτοντας και τα προγράμματά της στην Τουρκία».

Τα δύο όμως οικόπεδα (5 και 6) για τα οποία δέχθηκε η Λευκωσία παρότρυνση στην πραγματικότητα γειτνιάζουν με τα οικόπεδα «4» και «7», ενώ στο παιχνίδι μπαίνει και το οικόπεδο «1» και η Άγκυρα θεωρεί ότι και τα εν λόγω πέντε οικόπεδα εμπίπτουν και στη δική της ΑΟΖ. Ωστόσο, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στα οικόπεδα «5» και «6», λόγω του έντονου ενδιαφέροντος εταιρειών για τα συγκεκριμένα και όπως αναφέρεται ανωτέρω, το ενδιαφέρον της ιταλικής ΕΝΙ είναι ιδιαίτερα αυξημένο.

Το Ισραήλ το σκέπτεται
Την ώρα που η Ελλάδα βρίσκεται υπό παράλυση, ο εν δυνάμει «ενεργειακός σύμμαχος» της Λευκωσίας βρίσκεται ακόμη στο στάδιο προβληματισμού και λήψης πολιτικών αποφάσεων.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εξωτερικών, Ι. Κασουλίδη, το Τελ Αβίβ βρίσκεται προ αποφάσεων για τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ως προς τα θέματα του φυσικού αερίου. Ενώπιον της νέας ισραηλινής κυβέρνησης, σύμφωνα με τον ΥΠΕΞ, βρίσκονται κρίσιμα ερωτήματα.

«Το πρώτο είναι αν θα πρέπει όλα τα κοιτάσματα του φυσικού αερίου να παραμείνουν στη διάθεση της χώρας τους αφενός για την εσωτερική τους κατανάλωση για μεγάλη χρονική περίοδο και αφετέρου για αποθέματα τα οποία πιθανόν να χρειάζονται σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω της μεγάλης σημασίας που αποδίδει το Ισραήλ στην άμυνά του. Φαίνεται ότι τελικά θα πάρουν απόφαση ότι έχουν αρκετά αποθέματα για να μπορούν και να εξάγουν». Το δεύτερο, σύμφωνα με τον κ. Κασουλίδη που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη είναι «ότι ο τρόπος εξαγωγής του φυσικού αερίου του Ισραήλ, όπως οι ίδιοι λένε, δεν πρέπει να είναι μονοδιάστατος αλλά να έχει ταυτόχρονα διάφορες επιλογές και πιστεύω ότι εδώ εμείς έχουμε προσφερθεί να χρησιμοποιηθεί το δικό μας τερματικό. Πιθανόν το Ισραήλ να θέλει να αποφασίσει να κάνει και δικό του τερματικό και πιθανόν και εμείς να συνομιλήσουμε επί της χρησιμότητας για εμάς του δικού τους τερματικού. Αυτά δεν είναι του παρόντος. Είναι των προσεχών ετών».

Τα ανωτέρω καταδεικνύουν πως η «στρατηγική συμμαχία Λευκωσίας – Τελ Αβίβ» κάθε άλλο παρά κοντά είναι παρά τις όποιες ενδεχομένως πολιτικές βούλησης αναπτύσσονται εκατέρωθεν. Η συμμαχία φαίνεται πως περνά μέσα από την ευρύτερη προσπάθεια σταθερότητας της περιοχής και καθόλου άσχετες προς τούτο δεν ήταν οι ενέργειες επαναφοράς των σχέσεων Ισραήλ – Τουρκίας, οι οποίες προέκυψαν μετά από μεσολάβηση του Προέδρου των ΗΠΑ.

Πάσχα η συνάντηση Αναστασιάδη – Νετανιάχου
Για την Κυριακή του Πάσχα προγραμματίζεται η συνάντηση Νίκου Αναστασιάδη και Βενιαμίν Νετανιάχου στο Ισραήλ. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αναχωρήσει στο μέσο της Μεγάλη Εβδομάδας για τη γείτονα χώρα όπου θα πραγματοποιήσει επίσκεψη εργασίας, η οποία αρχίζει την Κυριακή του Πάσχα και ολοκληρώνεται την Τρίτη, 7 Μαΐου.

Ωστόσο ο Νίκος Αναστασιάδης επέλεξε να ξεκουραστεί με την οικογένεια του για μερικές μέρες στο Ισραήλ και επομένως θα μεταβεί στο Τελ Αβίβ στα μέσα της βδομάδας. Το Μεγάλο Σάββατο θα αναχωρήσουν για το Ισραήλ τα υπόλοιπα μέλη της κυπριακής Αντιπροσωπείας, η οποία θα επιστρέψει Κύπρο το πρωί της Τετάρτης.

Ψηλά στην ατζέντα των συναντήσεων βρίσκεται το θέμα του φυσικού αερίου, για το οποίο δεν αναμένεται να ανακοινωθεί η εκκρεμούσα και υπό συζήτηση συμφωνία «συνεκμετάλλευσης», μιας και μέχρι στιγμής οι διαβουλεύσεις σε τεχνικά ζητήματα δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Παράλληλα θα συζητηθεί η έναρξη του διαλόγου για τη «Στρατηγική Συνεργασία Ασφάλειας Ενέργειας», καθώς και άλλα ζητήματα και ενδεχόμενες συνεργασίες σε άλλους τομείς μεταξύ των δύο χωρών.
(Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΥΠΡΟΥ 28Απριλίου2013)