Πισωγύρισμα στη Διακυβέρνηση, χωρίς ουσιαστική πρόοδο το Περιουσιακό, σκληρό το Εδαφικό, στα τυφλά το θέμα των Εποίκων – Ο Έρογλου κατέθεσε προτάσεις που παρέπεμπαν στη γνωστή θέση Ντενκτάς για «ανταλλαγή περιουσιών»

Του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΣΑΓΓΑΡΗ

Το οριστικό τέλος της διαδικασίας των συνομιλιών για το Κυπριακό προδιαγράφεται μέσα από τα αποτελέσματα των οκτώ ολοήμερων συναντήσεων του Προέδρου της Δημοκρατίας, Δημήτρη Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου. Στις οκτώ πρώτες συναντήσεις (από τις 19) οι δύο ηγέτες συζήτησαν τρία κρίσιμα κεφάλαια του Κυπριακού, χωρίς όμως οι ενδείξεις να αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας. Τόσο στη «Διακυβέρνηση» όσο και στα κεφάλαια «Περιουσιακό και Εδαφικό» οι αποκλίσεις στα «κύρια ζητήματα» παρέμειναν, ενώ γίνεται λόγος ακόμη και για πισωγύρισμα από τα ήδη συμφωνηθέντα. Η συζήτηση των δύο πλευρών συνεχίζεται με την πτυχή των «Εποίκων», όπου και εκεί τα πράγματα κρίνονται από δύσκολα έως χαοτικά. Την ίδια ώρα όμως τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι διατεθειμένα να αφήσουν μια διαδικασία τριών ετών να σβήσει οριστικά με το πέρας των 19 ολοήμερων συναντήσεων και ως εκ τούτου στο τραπέζι της Ομάδας Κυπριακού, στη Γραμματεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, βρίσκονται διάφορες φόρμουλες.

Πισωγύρισμα στη Διακυβέρνηση
Στο κεφάλαιο της «Διακυβέρνησης» σημειώθηκε πισωγύρισμα με τον Ντερβίς Έρογλου, επικαλούμενος την αρχή πως «τίποτα δεν θεωρείται συμφωνημένο, αν δεν συμφωνηθούν όλα» να μην αποδέχεται τα όσα είχαν συμφωνηθεί μεταξύ του Προέδρου Χριστόφια και Μεχμέτ Αλί Ταλάτ. Για παράδειγμα στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας και ενώ επί Ταλάτ παρέμενε προς συζήτηση η αναλογία σύνθεσης και συμμετοχής στο Υπουργικό Συμβούλιο, ο Ντερβίς Έρογλου «παίρνει» από το πακέτο μόνο την εκ περιτροπής προεδρία, αλλά απορρίπτει τη στάθμιση ψήφου και παραμένει αμετακίνητος σε πάγιες διαχρονικές θέσεις του, για «εντελώς ξεχωριστές ψηφοφορίες». Ως γνωστό η πρόταση του Προέδρου Χριστόφια για την εκ περιτροπής προεδρία υποβλήθηκε ως πακέτο σε συνδυασμό με τη στάθμιση ψήφου και η ελληνοκυπριακή πλευρά διαμήνυσε πολλές φορές ότι η πρόταση ισχύει μόνο αν γίνει αποδεκτή ως πακέτο. 

Ως προς τα άλλα «κύρια ζητήματα» του κεφαλαίου και πάλι δεν υπήρξε ουσιαστική πρόοδος. Στο θέμα της «Κυριαρχίας» υπάρχει σοβαρή διαφωνία με την τουρκοκυπριακή πλευρά να επιμένει πως αυτή θα πρέπει να εκπορεύεται από τα δύο κρατίδια και να παραχωρείται η «κυριαρχία» στο κεντρικό κράτος. Αντιθέτως, η ελληνοκυπριακή πλευρά, ενισχύοντας τον ομόσπονδο και ενιαίο χαρακτήρα της Κύπρου προτείνει την εκπόρευση της Κυριαρχίας από το κεντρικό κράτος διά του λαού.
Στις «Διεθνείς Σχέσεις» και πάλι η απόκλιση παραμένει με την τουρκοκυπριακή πλευρά να επιμένει πως το κάθε κρατίδιο θα πρέπει να έχει το δικαίωμα σύναψης διεθνών σχέσεων και συνθηκών με τρίτες χώρες και οργανισμούς, κάτι που η ελληνοκυπριακή πλευρά βεβαίως δεν αποδέχεται και αντιπροτείνει «κάποιου είδους ανεξαρτησία κινήσεων» στα κρατίδια για θέματα Πολιτισμού, Εκπαίδευσης και Εμπορίου, όπως άλλωστε ισχύει στα υπόλοιπα ομόσπονδα συστήματα.
Αγκάθι παραμένει και ο εναέριος χώρος, αφού η τ/κ πλευρά επιμένει πως θα πρέπει ο εναέριος χώρος να «διχοτομηθεί» και να ελέγχεται από δύο ξεχωριστά κέντρα ελέγχου.

Σκληρή γραμμή

Οι τελευταίες τέσσερεις συναντήσεις των δύο ηγετών αφορούσαν τα κεφάλαια «Περιουσιακού» και «Εδαφικού», όπου και πάλι οι αποκλίσεις που υπήρχαν μεταξύ των δύο πλευρών παρέμειναν (το «Εδαφικό» συζητήθηκε για πρώτη φορά μεταξύ Χριστόφια – Έρογλου). Το κυριότερο πρόβλημα, για το ποιος θα έχει τον πρώτο λόγο στις περιουσίες, παραμένει, ενώ η τ/κ πλευρά προσήλθε στις διαπραγματεύσεις με ιδιαίτερα «σκληρές» θέσεις στο θέμα του «Περιουσιακού», όπου κατέθεσε πρόταση, μέσω της οποίας διασυνδέεται το ποσοστό της τ/κ γης στις ελεύθερες περιοχές με το ποσοστό περιουσιών προς επιστροφή των Ε/κ στα Κατεχόμενα. Κάτι που στην πραγματικότητα παραπέμπει στη γνωστή θέση Ντενκτάς για «ανταλλαγή» περιουσιών. Ακόμη οι όροι και προϋποθέσεις που τίθενται για την επιστροφή/αποκατάσταση είναι τέτοιοι που στην πρακτική εφαρμογή τους καθιστούν την επιστροφή περιουσιών από δύσκολη έως πολύ δύσκολη. Επίσης η τ/κ πλευρά ζητά όπως οι επηρεαζόμενες περιουσίες Εφκάβ και Εκκλησίας περιέλθουν στην ιδιοκτησία του κράτους και να χρησιμοποιηθούν ως «εναλλακτική περιουσία» για όσους επιλέξουν «ανταλλαγή» περιουσίας ή για όσους η επιστροφή της περιουσίας τους είναι ανέφικτη και τους προταθεί η ανταλλαγή. Επίσης διαφωνία υπάρχει και ως προς το θέμα της «Εταιρείας» ανάπτυξης γης μέσω της οποίας προτείνεται να αναπτυχθούν εκτάσεις γης και να χρησιμοποιηθούν ως «εναλλακτική περιουσία». Η ε/κ πλευρά δεν έχει αντίρρηση για τη δημιουργία εταιρείας ανάπτυξης γης (άλλωστε υπάρχει ήδη ο Οργανισμός Ανάπτυξης Γης) υπό την προϋπόθεση όμως αυτή να είναι υπεύθυνη για περιουσίες που πρώτα θα περιέλθουν στην κυριότητα του Συμβουλίου Περιουσιών. 

Άγνωστος ο πληθυσμός

Στην ατζέντα της επόμενης συνάντησης (Δευτέρα 12/9/11) των δύο ηγετών βρίσκεται το θέμα των «Εποίκων», το οποίο χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα κρίσιμο, αφού ούτε και επί Ταλάτ υπήρξαν οι όποιες σημαντικές συγκλίσεις. Στο θέμα αυτό η συζήτηση θα γίνεται στα τυφλά, αφού ουδείς γνωρίζει τον ακριβή αριθμό πληθυσμού των Κατεχομένων και των αριθμό των εποίκων που έχουν πολιτογραφηθεί, ενώ διαφωνίες υπάρχουν και ως προς την απογραφή πληθυσμού, αφού η τ/κ πλευρά δεν δέχεται την επόπτευση της απογραφής από τον ΟΗΕ, κάτι που θέτει ως προϋπόθεση η ε/κ πλευρά. Παράλληλα η τ/κ πλευρά προσέρχεται στο τραπέζι με τη θέση πως «όσοι έποικοι έχουν πολιτογραφηθεί» θα πρέπει να εξαιρεθούν από τις συζητήσεις, καθώς και με τη θέση για «ίση μεταχείριση και ίσα δικαιώματα για Έλληνες και Τούρκους υπηκόους» κάτι βεβαίως που δεν αποδέχεται η ε/κ πλευρά μιας και οι Έλληνες υπήκοοι είναι συνάμα και Ευρωπαίοι πολίτες.  

«Χαλά και ό,τι κτίστηκε»

«Αν τα Η.Ε. επιθυμούν να υπάρξει πρόοδος θα πρέπει επιτέλους να σωφρονίσουν την τ/κ πλευρά, η οποία στην πραγματικότητα οδηγεί τη διαδικασία σε αδιέξοδο», σημείωσαν στην «Κ» πολιτικοί κύκλοι στη Λευκωσία, όταν κλήθηκαν να σχολιάσουν τα διάφορα που ακούγονται σχετικά με τις προθέσεις των Ηνωμένων Εθνών. «Δεν ξέρω πως καταμετρούνται οι συγκλίσεις και λέγονται διάφορα περί 80 και 85% συγκλίσεων, αλλά αυτό που σας λέω είναι πως μας είναι εντελώς άχρηστη μία, ας πούμε, συμφωνία στον αριθμό των αστυνομικών, όταν υπάρχει διαφωνία και χάος απόψεων για το πώς θα ασκείται η εκτελεστική εξουσία», σημείωσε χαρακτηριστικά πολιτικός που γνωρίζει τα των διαπραγματεύσεων. Και πρόσθεσε πως «αυτή τη στιγμή, βάσει και του τι θέλει ο γ.γ. του ΟΗΕ να δει τον Οκτώβριο, οι συνομιλίες διεξάγονται με στόχο την επίτευξη συγκλίσεων σε «βασικά ζητήματα» (core issues). Αν επιτευχθεί σύγκλιση σε ένα ή δύο βασικά ζητήματα από τα είκοσι, αυτό σημαίνει πως δικαιολογείται σύγκληση Διεθνούς Διάσκεψης; Και βεβαίως όχι. Και αν αυτό έχουν κατά νου τα Ηνωμένα Έθνη καλύτερα θα ήταν, επαναλαμβάνω, παρά να κάνουν, αν κάνουν, σχεδιασμούς για Διάσκεψη, να συνετίσουν την τ/κ πλευρά, η οποία όχι μόνο δεν προσέρχεται με γεφυρωτικές προτάσεις αλλά χαλά και ό,τι κτίστηκε».

(Δημοσίευση “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ” Κύπρου 11/9/11)